20 Temmuz 1936
Kısım ll)-
HARP GEMİLERİ
Madde 8)-
İş bu Mukaleve mucibince harp gemileri ve onların vasıfları ile tonajların hesabı için muteber olacak tarif işbu mukavelenamenın ikinci lahihasında tariftir.
Madde 9)-
Askeri Bahriyenin,mayi olsun olmasın mahrukat,nakli için hasseten inşa edilmiş olan yardımcı gemileri 13 üncü maddede istihdaf olunan mütekaddim ihbara tabi tutulmayacak ve Boğazları münferiden geçmek şartıyla 14 ve 18 inci maddeler mucibince tahdide tabi tonajlar hasebına girmeyeceklerdir.Bununla beraber sair geçiş şeraiti hususunda harp gemilerine kıyasen muameleye tabi tutulmakla berdevam olacaklardır.
Bundan evvelki fırkada istihdaf edilen yardımcı gemiler,derpiş edilen istisnadan ancak teslihatları;Sabit hedeflererine karşı azami 105 milimetre çapında iki top;ve hava hedeflerine karşı azami 75 milimetre çapında iki silahtan fazlasını ihtiva etmediği takdirde istifade edebilecektir.
Madde 10)-
Sulh zamanında hafif su üstü gemileri,küçük muarebe gemileri ve yardımcı gemiler,gerek Karadenize sahildar olan ve gerek olmayan Devletlere mensup bulunsunlar,hiç bir rüsum ve tekalifata tabi tutulmadan Boğazlardan geçiş serbestisinden istifade edeceklerdir;şu şart ile ki,bunlar Boğazlara gündüz ve aşağıdaki 13 üncü ve müteakip maddelerde derpiş edilen şerait dairesinde girerler.Yukarıdaki fırka istihdaf edilen sınıflara dahil olan gemilerden gayri harp gemileri ancak 11 ve 12 nci maddelerde derpiş edilen hususi şerait dahilinde geçiş hakkını haiz olacaklardır.
Madde 11)-
Karadeniz sahildarı Devletler 14.ncü maddenin 1 inci fırkasında derpiş edilen tonajdan yüksek tonajda bulunan hattıharp gemilerini,Boğazlardan geçirmeye mezundurlar,şu şart ile ki;Bu gemiler Boğazları birer birer ve refaketlerinde en çok iki torpito ile geçerler.
Madde 12)-
Karadeniz sahildarı Devletler,bu deniz haricinde inşa ettirdikleriveya satın aldıkları denizaltı gemilerini,eğer tezgaha konma veya mübayaadan Türkiye'ye vakti zamanıyla haber verilmiş ise,üstübahriyelerine iltihak etmek üzere,Boğazlardan geçirme hakkına haiz olacaklardır.
Mezkur Devletlere ait denizaltı gemileri,bu hususta Türkiye'ye tasrihat verilmek şartıyle,bu deniz haricinde kaim tezgahlarda tamir edilmek üzere keza Boğazlardan geçebileceklerdir.
Gerek birinci ve gerek ikinci takdirde denizaltı gemileri gündüz ve su üstü seyrüsefer edecekler ve Boğazlardan münferiden geçeceklerdir.
Madde 13)-
Harp Gemilerinin Boğazlardan geçmesi için Türkiye Devleti'ne siyasi tarik ile bir mütekaddim ihbar vaki olmak lazımdır.
Bu mütekaddim ihbarın normal müddeti sekiz gün olacaktır.Ancak Karadeniz sahildarı olmıyan Devletler için müddetin onbeş güne iblağı arzuya şayandır.Bu mütekaddim ihbarda gemilerin gidecekleri mahal,isimleri,tipleri ve adetleri ile azimette geçiş ve ledecalip,avdette geçiş tarihleri tasrih edilecektir.Har tarih tebddülü üç günlük bir mütekaddim ihbara mevzu teşkil edecektir.
Geçiş esnasında bahri kuvvet kumandanı,tevakkufa mecbur olmaksızın,ÇANAKKALE VEYA KARADENİZ BOĞAZLARI Medhalindeki bir işaret istasyonuna emri altındaki kuvvetin sarih teşekkülünü bildirecektir.
Madde 14)-
İşbu Mukavelenamenin 11 inci maddesinde ve 3 ncü lahikasında derpiş edilen ahval müstesna olmak üzere,Boğazlarda transit halinde bulunabilecek ecnebi bahri kuvvetlerin azami tonaj mecmuu 15.000 tonu tecavüz etmiyecektir.
Her halde bundan evvelki fıkrada istihdaf edilen kuvvetler dokuz gemiden ziyade olamaz.
Karadenize sahildar olan ve olmayan Devletlere ait olup,17 nci madde ahkamına tevkifan Boğazlardaki bir limanı ziyaret eden gemiler bu tonaja dahil olmayacaklardır.
Keza geçiş esnasında hasara uğramış harp gemileri bu tonaja dahil olmayacaklardır;bu gemiler tamirat esnasında,Türkiye tarafından isdar edilen hususi emniyet ahkamına tabi tutulacaklardır..
NOT:Diğer 15.,16.,17.,18.,19.,20.ve 21.ci maddeler ikinci bölümde ..
KAYNAK:
İsmail SOYSAL
TÜRKİYE'nin Dış Münasebetleriyle ilgili
BAŞLICA SİYASİ ANTLAŞMALARI..
TÜRKİYE İŞ BANNKASI
KÜLTÜR YAYINLARI 1965 YILI BASIMI..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder